Metoda rytmu (kalendarzyk)
Stosując tą metodę należy dokładnie notować w kalendarzu rozpoczęcie miesiączki i zakończenie (ile dni trwało krwawienie). Jednakże ten sposób nie przynosi 100 procentowej pewności. Nie zawsze jest on niezawodny i bezbłędny. Z pewnością nie zdaje on egzaminu u kobiet, które mają nieregularne cykle. Zawieść się na nim możemy również po urodzeniu dziecka i w okresie zbliżającego się klimakterium.
Metoda termiczna
Przeprowadzana jest na podstawie obserwacji wahań temperatury
Metoda śluzowa
Przeprowadzana na podstawie obserwacji zmian śluzu
Obliczanie dni płodnych
Metoda objawowo termiczna
Metoda objawowo termiczna najlepiej przedstawi nam czas płodności i niepłodności. Jest to metoda, w której połączymy obserwowanie kliku objawów. Mowa tutaj o mierzeniu temperatury, a ponadto obserwowaniu zmian zachodzących w naszym organizmie, to jest: śluz (jego rodzaj), położenie szyjki macicy, ból owulacyjny, krwawienie, a także napięcie w piersiach i wrażliwych brodawek. Przy uwzględnieniu wszystkich objawów bardzo dokładnie można określić fazy płodności i niepłodności:
1. Faza niepłodności przedowulacyjnej i względnej
By móc określić rzetelnie tą fazę, istotne jest posiadanie notatek z obserwacji długości poprzednich cykli miesiączkowych. Najlepiej jest, gdy kobieta posiada zapiski dotyczące 12 ostatnich cykli. Można również podpierać się obserwacjami od 4 cyklu, jeśli nie posiadamy większej ilości danych. Oznacza to, że nie możemy określić tej fazy w pierwszym, bądź nawet w pierwszych trzech cyklach. Dlatego te są traktowane jako płodne.
Płodnym także jest od pierwszego dnia cykl, który występuje po okresie bezowulacyjnym. Jeśli w pierwszym obserwowanym cyklu miał miejsce skok temperatury i nastąpiła faza wyższych temperatur i dodatkowo znamy długości 12 ostatnich cykli, to fazę niepłodności przedowulacyjnej liczymy od pierwszego dnia cyklu. Trwać ona będzie do dnia, który ustalimy na podstawie obliczenia najkrótszego z 12 ostatnich cykli (czyli najkrótszy z 12 cykli minus 20).
W czasie 4-6 cyklu, gdy nie posiadamy danych o ostatnich 12, niepłodność przedowulacyjna występuje w trakcie pierwszych 5 dni cyklu, w przypadku, gdy pierwsze 3 cykle nie były krótsze niż 26 dni i wystąpiła w nich faza temperatur wyższych. Jeżeli natomiast pierwsze 3 cykle były krótsze niż 26 dni, wykonujemy wtedy obliczenie: najkrótszy cykl minus 21.
Od cyklu siódmego faza niepłodności rozpoczyna się w pierwszym jego dniu. Kończy się natomiast w dniu, który możemy liczyć:
- Odejmując 21 dni od najkrótszego z wszystkich ostatnich 6 cykli
- Odejmując 20 dni od najkrótszego z dwunastu ostatnich cykli
Powyższe obliczenia są tylko jednym ze wskaźników. Innymi bardzo istotnymi czynnikami są zmiany śluzu szyjkowego i szyjki macicy. Na ogół po miesiączce przez kilka dni nie występuje śluz szyjkowy, a to sprawia, iż wzmaga się odczucie suchości. Szyjka macicy jest twarda i schowana nisko w pochwie. Jest to charakterystyczne dla fazy niepłodności. Do czynników ukazujących koniec fazy niepłodności przedowulacyjnej należą:
- Ostatni dzień nieobecności jakiegokolwiek śluzu lub odczucie suchości
- Dzień ustalony na podstawie naszych obliczeń
- Jest to ostatni dzień przed pojawieniem się zmian szyjki macicy
O zakończeniu fazy niepłodności przedowulacyjnej decyduje objaw, który występuje najczęściej.
2. Faza płodności
Wraz z końcem fazy niepłodności, następuje początek fazy płodności. Zaczyna się ona:
- W pierwszym dniu, który ustalimy na podstawie obliczeń
- W dniu, w którym pojawi się śluz lub odczucie wilgotności - w tym przypadku ostatnim dniem, czyli tym, w którym występuje najbardziej płodny śluz, i w trakcie którego jest najwyższy poziom estrogenu we krwi, jest dniem przed samym jajeczkowaniem. Jest to szczytowy dzień objawu śluzu.
- Podczas, gdy szyjka macicy stopniowo unosi się – staje się miękka. Ostatnim dniem jest ten, podczas którego szyjka jest najwyżej, najbardziej miękka i otwarta. Nosi on miano dnia szczytu szyjki. Szczyt objawu szyjki występuje wraz ze szczytem objawu śluzu.
Koniec fazy płodności objawia się skokiem temperatury. Faza płodności kończy się:
- Trzeciego dnia po skoku ciągłej, utrzymującej się podwyższonej temperatury. Skok musi wynosić minimum 0,2 stopnia. Natomiast, jeśli jest on mniejszy – faza płodności musi zostać przedłużona do czwartego dnia wieczorem (wtedy bez względu na to, czy skok jest równy 0,2 stopnia temperatury.
- Trzeciego dnia wieczorem po szczycie objawu szyjki o tym, że faza płodności się skończyła decyduje objaw występujący najdłużej.
3. Faza niepłodności poowulacyjnej i bezwzględnej
Faza ta zaczyna się po zakończeniu fazy płodności i trwa do ostatniego dnia cyklu.